Programma 1 - Ruimtelijke Ontwikkeling
Herijking PRS en PRV
In december 2016 hebben Provinciale Staten de Provinciale Ruimtelijke Structuurvisie 2013-2028 (Herijking 2016) en de Provinciale Ruimtelijke Verordening 2013 (Herijking 2016) vastgesteld. In de PRS zijn de ruimtelijke ambities van de provincie weergegeven. In de herijking zijn de programmering en begrenzingen geactualiseerd (bijvoorbeeld op het gebied van wonen, werken en natuur), zijn nieuwe maatschappelijke opgaven sterker verankerd (bijvoorbeeld energietransitie) en zijn sturingsaccenten uit het coalitieakkoord verwerkt (bijvoorbeeld ruimte voor maatwerk en experimenteren). Bij de herijking zijn de in 2013 vastgelegde lange termijn visie en sturingsfilosofie als basis behouden. Daarbij is voorgesorteerd op de vereisten van de Omgevingswet, die ook vergt dat de provincie haar omgevingsinformatie anders organiseert.
Binnenstedelijke Ontwikkeling
In december 2016 hebben PS het Beleidskader Binnenstedelijke Ontwikkeling vastgesteld. Hiermee zet de provincie meer integraal en gebiedsgericht in op binnenstedelijke ontwikkeling, met altijd een aanleiding in een ‘vastgoedopgave’: wonen, werken, winkelen. Bij deze opgaven wordt steeds gezocht naar meekoppelkansen voor mobiliteit en energietransitie, met aandacht voor de kwaliteit van de leefomgeving. De aanpak van de binnenstedelijke transformatieopgaven (kantoren, retail) is integraal onderdeel van het uitvoeringsprogramma. De concrete uitvoering is gewoon doorgegaan: ondersteuning van 25 woningbouwprojecten, 6 'wasstraat'-adviezen, projecten uit het Fonds Uitplaatsing Hinderlijke Bedrijven (FUHB) in gang gezet en met alle ‘kantoorgemeenten’ samenwerking op (gebieds)transformatie, met Rijnhuizen als innovatief voorbeeld.
Programma 2 - Landelijk Gebied
Het natuurbeleid is de laatste jaren sterk veranderd. De provinciale verantwoordelijkheid bij de uitvoering van het natuurbeleid is door decentralisatie groter geworden. Het natuurbeleid 2.0 is verankerd in de in 2016 vastgestelde Natuurvisie. Sinds begin 2017 hebben de provincies nieuwe bevoegdheden en verantwoordelijkheden op basis van de Wet natuurbeheer. Wij kiezen ervoor om de natuur niet alleen te beschermen en in stand te houden, maar vooral ook beleefbaar en toegankelijk te maken. Door te kiezen voor een integrale en een gebiedsgerichte aanpak, waarbij niet alleen de natuur aan waarde wint, maar ook andere functies zoals landbouw en recreatie, winnen we aan draagvlak en kwaliteit.
De inrichting van nieuwe natuur is in 2016 erg goed verlopen. Er is 523 ha nieuwe natuur ingericht in 2016. De totale oppervlakte nieuwe natuur betreft 1346 ha. De opgave van 4.200 ha in 2028 is hiermee voor 1/3 deel gerealiseerd in 1/3 deel van de tijd.
In 2016 is er weinig grond verworven of van functie veranderd. Cumulatief zitten we echter nog ruim op schema. De opgave is 1.506 ha verworven of van functie veranderd in 2028. Hiervan is inmiddels 547 ha gerealiseerd.
Ten aanzien van het thema leefbaarheid en kleine kernen is er t.b.v. snel internet een intentieovereenkomst opgesteld.
De leegstand van agrarisch vastgoed is een toenemend probleem in de provincie Utrecht. In 2016 is een onderzoek verricht om tot een effectieve aanpak van het probleem te kunnen komen.
Programma 3 - Bodem, Water, Milieu
Het realiseren van verbeteringen van bodem, water en milieu vindt vooral plaats via programma’s wonen, mobiliteit en natuur en vraagt goede samenwerking met uitvoerende partners. In 2016 hebben we veel bereikt in de intensivering en in nieuwe manieren van samenwerken.
We acteren volop op het terrein van gezonde leefomgeving of Healthy Urban Living (HUL). We participeren in het Living Lab stationsgebied Utrecht, in de City Deal op het Utrecht Science Park en in de kennisalliantie HUL. Met de verschillende partijen ontplooien we initiatieven waarmee we de regionale propositie HUL versterken. Gezamenlijk verkennen we de opgaven en kansen van dit thema. Dit betekent niet dat we afwachten. Het programma wordt in 2017 vastgesteld.
We zien in stedelijke gebieden een toenemende vraag naar Warmte-Koude Opslag. Met de gemeente Utrecht hebben we de Utrechtse Bodemenergieagenda vastgesteld en zijn activiteiten gestart die bijdragen aan de doelstelling van de Energietransitie.
In 2016 hebben wij onze kennis en ons netwerk ingezet om de ontwikkeling van geothermie verder te helpen.
In juli 2016 zijn GS de samenwerkingsovereenkomst met Vitens aangegaan. We bereiden maatregelen voor om de toenemende drinkwatervraag op te vangen, om de bestaande waterwinningen robuuster te maken en om waterwinning sterker te positioneren in relatie tot zijn omgeving.
Om de maatschappelijk opgaven aan te kunnen pakken die onvoldoende of nog niet belegd zijn in bestaande structuren, hebben wij met de Utrechtse waterschappen en RWS een samenwerkingsagenda opgesteld. In 2016 is verkend op welke onderwerpen samenwerking tot meerwaarde leidt. Voor Ruimtelijke Adaptatie, Nieuwe stoffen in water en voor de Omgevingswet/visie is besloten in het kader van deze samenwerking gezamenlijk aan projecten te werken.
Programma 4 - Economische Ontwikkeling
We hebben het vestigingsklimaat versterkt door samen te werken in Utrecht Region en Food Valley,
het vergroten van de innovatiekracht, de aanpak van de leegstand kantoren en retail, het versterken van de positie van (V)MBO’ers op de arbeidsmarkt, het stimuleren van recreatie en toerisme en het versnellen van energietransitie. In 2016 hebben we de Thematische Structuurvisie Kantoren, de Energieagenda en de Agenda Recreatie en Toerisme vastgesteld. We hebben meters gemaakt met de transformatie van leegstaande kantoren. Via de Economic Board Utrecht is met een beperkte provinciale bijdrage (€ 6 mln.) een aanzienlijk bedrag aan private investeringen (€ 48 mln.) uitgelokt die bijdragen aan een Groene, Gezonde en Slimme regio. Er is een start gemaakt met de Retailaanpak, de (V)MBO aanpak en de ontwikkeling van een Energiefonds. Toekomstopties voor de recreatieschappen zijn verkend en er is een (stappen)plan voor het routebureau voor recreatieve routenetwerken gemaakt. Ten slotte zijn we in 2016 succesvol geweest in het aantrekken van buitenlandse investeringen (i.c. 19 projecten, die goed zijn voor 458 arbeidsplaatsen).
Programma 5 - Bereikbaarheid
De essentie van ons mobiliteitsbeleid is een goede bereikbaarheid in een gezonde en verkeersveilige omgeving. Het bereikbaar houden van Utrecht Science Park (USP) en andere economische kerngebieden voor alle vervoersmodaliteiten zijn speerpunten. Het beheer en onderhoud van provinciale wegen pakken we met name door de trajectaanpak integraal aan, waarbij we de bereikbaarheid en de verkeersveiligheid verbeteren en ook ruimte aan andere beleidsvelden bieden om kansen te benutten voor versterking van landschappen, stad- en platteland-verbindingen, leefomgeving en ruimtelijke ontwikkelingen. Wij werken aan fietsverbindingen zodat in de toekomst alle belangrijke werklocaties, scholen en knooppunten veilig, comfortabel en snel bereikbaar zijn per fiets. Wij staan voor een goed openbaar vervoerssysteem, niet alleen in de drukke gebieden, maar ook in kleine kernen en wijken. Namens gemeenten zijn we de opdrachtgever voor regiotaxi. Voor de provincie ligt er een opgave voor de autobereikbaarheid met speciale aandacht voor goede aansluitingen op het hoofdwegennet.
De belangrijkste resultaten die wij in 2016 daarbij hebben behaald zijn:
- Nieuwe OV concessie
- Vaststellen nota Infrastructurele kapitaalgoederen
- Regionaal Pakket van 15 mln aan bovenwettelijke maatregelen als onderdeel van het project A27-A12 Ring Utrecht vastgesteld
- Besluit rendabel en toekomstbestendig tramsysteem
- Realisatieplan Fiets vastgesteld
- Afspraken gemaakt met alle gemeenten in het kader van de Realisatie Impuls
- Realisatie van de verdiepte ligging van de N237
- Vaststelling Actieplan Sociale Veiligheid OV
Programma 6 - Cultuur en Erfgoed
Met ons cultuur- en erfgoedbeleid willen we bijdragen aan een goed leefklimaat, waarin mensen zich verbonden voelen met elkaar en met hun omgeving. In 2016 hebben Provinciale Staten de Cultuur- en erfgoednota 2016-2019 'Alles is NU' vastgesteld. Hiermee continueren we onze inzet op de Nieuwe Hollandse Waterlinie en de Romeinse Limes als beoogd UNESCO-Werelderfgoed, de restauratie van rijksmonumenten, het bibliothekennetwerk, cultuur- en erfgoededucatie en archeologie. Nieuwe accenten leggen we op kennis, onderzoek en ontwikkeling, erfgoedbeheer, erfgoedtoerisme en duurzaamheid. Aan de totstandkoming van de cultuurnota ging een uitvoerige consultatie van het veld vooraf. Meer dan 150 vertegenwoordigers van culturele instellingen en gemeenten dachten open en constructief met ons mee.
Het belangrijkste programma in het kader van de cultuur- en erfgoednota is het Utrechts programmaplan Nieuwe Hollandse Waterlinie en Stelling van Amsterdam 2016-2019. Dit hebben wij in juli 2016 vastgesteld. Er is een start gemaakt met een nieuwe bestuurlijke samenwerking, die toewerkt naar een pact van alle betrokken overheden. Marketing en toerisme en de verbinding met wateropgaven krijgen meer aandacht dan voorheen. In de werkwijze van het nieuwe programma staat het creëren van gedeeld eigenaarschap voorop. De provincie speelt een verbindende en faciliterende rol. Een goed voorbeeld daarvan is het Linie Expert Team (LET): een multidisciplinaire denktank die maatwerkadviezen geeft. Het LET heeft het afgelopen jaar zes adviezen gegeven, over fortontwikkelingen, recreatieve verbindingen en bredere gebiedsontwikkelingen.
Ter ere van het 100-jarig bestaan van de kunststroming De Stijl is 2017 uitgeroepen tot themajaar ‘Van Mondriaan tot Dutch Design’. De provincie Utrecht als broedplaats van De Stijl viert en financiert mee. In 2016 hebben wij in samenwerking met de gemeenten Utrecht en Amersfoort subsidie beschikbaar gesteld voor marketing en specifiek voor de het werven van internationale toeristen, maar ook voor het committeren van bedrijven in deze regio aan het thema. Vanuit cultuur maken we een fysieke verbinding in de vorm van een kunstwerk tussen Utrecht en Amersfoort, zorgen we dat het VMBO aangehaakt is bij dit werk en proberen we via promotie de regio zoveel mogelijk op de kaart te krijgen.
Programma 7 - Bestuur en middelen
We zijn onderdeel van de netwerksamenleving waarin het vertrouwen in klassieke instituten, organisaties, politiek en bestuur niet meer vanzelfsprekend is. Met het programma Bestuur en Middelen willen we aantonen dat we een partner zijn in de netwerken en geven we ruimte aan initiatieven van inwoners, maatschappelijke organisaties en ondernemers. Verbinden en samenwerken is hierbij de rode draad.
Prioriteiten voor 2016:
- Modern middenbestuur, waarbij we samen met onze partners en stakeholders werkten aan de verdere ontwikkeling van de kracht van de regio. Veel aandacht ging uit naar het positioneren van de Utrechtse regio in Den Haag.
- Versterking regionale uitvoeringskracht: de provincie, de regio U10 en de Economic Board Utrecht hebben de handen ineen geslagen om invulling te geven aan de uitdagingen die het rapport ‘Maak Verschil - krachtig inspelen op regionaal-economische opgaven’ (min. BZK) schetst.
- Lopende het jaar diende de interprovinciale herindeling Vijfheerenlanden zich als vierde speerpunt aan.
Eind 2015 is ook het vraagstuk van het realiseren van noodopvangplekken voor de grote stroom van vluchtelingen die Nederland binnenkwam als opgave opgenomen. Naast onze wettelijke taak (IBT/taakstelling huisvesting vergunninghouders) vervullen we een faciliterende/verbindende rol op het gebied van huisvesting. Deze rol laat onverlet dat de daadwerkelijke uitvoering van taken veelal bij andere partijen ligt.
Het jaar 2016 was een druk jaar voor de provincie Utrecht op het gebied van Europa. De Europastrategie van de provincie Utrecht 2016-2019, ‘In verbinding in Europa!’ is vastgesteld, evenals de Randstedelijke Europastrategie met de kaders voor de samenwerking van de vier Randstadprovincies in Brussel.